Nieuwsarchief Digitale Gemeente Borsele zaterdag 14 mei 2005

De ene bloemdijk is andere niet

De dichtheid aan binnendijken in de Zak van Zuid-Beveland is uniek voor Nederland. De voormalige zeeweringen staan bekend als bloemdijken, dankzij bijzondere plantengroei. Slechts ongeveer de helft van de dijken kan écht als waardevolle bloemdijk worden beschouwd.

De plantenwerkgroep van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV), afdeling de Bevelanden, onderzocht de afgelopen vijf jaar de flora op 40 van de ongeveer 90 kilometer bloemdijken die de Vereniging Natuurmonumenten beheert. Er zijn 273 verschillende wilde plantensoorten gevonden (in heel Zeeland zijn er circa 1100 bekend).

Volgens de werkgroep is het aantal waargenomen planten niet heel groot. "Het meeste is gewoon spul, gras en onkruidsoorten", zegt Justus van den Berg.

Bijzonder
Dat ongeveer de helft van de onderzochte dijkvakken uit plantenoogpunt niet zo bijzonder is, komt omdat daar geen kenmerkende bloemdijksoorten zijn aangetroffen. Daar heersen soorten als brandnetel, braam en fluitenkruid.

Van de dijken waar wel typerende soorten - onder meer wollige distel, ruige anjer, kleine ratelaar, ruige weegbree, grote keverorchis - groeien, karakteriseren Van den Berg en Ton de Koning twee procent als top, 20 procent als goed en 25 procent als basiskwaliteit. Op basis van de door vrijwilligers (die tussen mei en september elke donderdagavond het veld introkken) vergaarde gegevens is gekeken naar de mooiste dijken.

Fluitenkruid
"Wij kwamen tot de conclusie dat een fluitenkruiddijk dat niet is. Die kom je overal tegen. Als er vrijwel alleen fluitenkruid staat, zijn er weinig andere planten", stelt Van den Berg.

Als uitgangspunt zijn de bijzondere soorten genomen, die meestal ook op de Rode Lijst van bedreigde planten staan. Dan luidt de top-drie van de mooiste bloemdijken: de Oude Kamersedijk bij Heinkenszand (21 kenmerkende soorten), de Stelsedijk bij Kwadendamme (18 soorten) en de Ankerveersedijk bij 's- Heer Arendskerke (17 soorten). Van den Berg: "Als je mooie dijken wilt zien, moet je daar gaan kijken. Niet nu, maar half juni en juli.''

Ruige anjer
Positief is dat de typisch Zeeuwse ruige anjer, die sinds 1992 niet meer was waargenomen, weer is teruggevonden en maar liefst in meerdere dijkvakken. "De Zak is hét concentratiegebied van de ruige anjer in Nederland. Er groeit hier meer dan de helft", aldus Van den Berg,

René Wink van Natuurmonumenten geeft aan dat de uitkomsten van de inventarisatie bij het (dure) beheer van de dijken zeker meetellen. Hij wijst er wel op dat Natuurmonumenten niet alleen naar de plantenbelangen moet kijken. "Er zijn ook landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Wij moeten zorgen voor een zo groot mogelijke verscheidenheid aan flora en fauna."
Het betekent dat ongeveer 30 kilometer aan zuidhellingen gemaaid wordt (kosten 1000 euro per kilometer), dat de Zeeuwse schaapskudde 20 kilometer dijken tweezijdig begraast en dat boomdijken niet gemaaid worden. "Dat zorgt voor de gewenste diversiteit'', aldus Wink. Hij denkt dat dankzij het beheer er tussen nu en vijf jaar zeker tien kilometer echte bloemdijken bijkomen.