Nieuwsarchief Digitale Gemeente Borsele maandag 1 november 2004

Bevrijd vanuit Baarland

Het is dit jaar zestig jaar geleden, dat Zeeland werd bevrijd van de Duitse overheersing. Vijf jaar hielden Hitler en zijn Nazi-trawanten Nederland in een ijzeren greep met hun ideologie die miljoenen mensen het leven kostte. Na de landing van de geallieerden, op 6 juni 1944 in Normandië, keerde echter het tij. De bevrijding van Zeeland, dus ook van Nederland, stond voor de deur.

Het gedenkteken op de dijk bij BaarlandIn de herfst van 1944 wisten de geallieerden al snel Antwerpen te bevrijden en werden er plannen gesmeed om Zeeuws-Vlaanderen en de rest van Zeeland te bevrijden. Zo kon men meteen via de Westerschelde een vrije doorvaart naar Antwerpen krijgen en de geallieerde aanvoerlijnen aanmerkelijk bekorten.

Eind oktober 1944 begon de bevrijding van Zuid-Beveland. In de vroege morgen van 26 oktober 1944 landden de geallieerde strijdkrachten op twee plaatsen op de kust bij Baarland. De codenaam voor deze operatie was Vitaly en de landingsplaatsen werden Amber Beach en Green Beach genoemd.

Op Amber Beach kwamen de mannen van het 6e Schotse regiment The Camoronians aan land en op Green Beach werden het 4e en 5e regiment Royal Scottisch Fusiliers ingezet. Deze mannen waren getraind om in de bergen te opereren maar moesten nu vechten in een volkomen vlak polderlandschap.

Een Schotse doedelzakspeler tijdens een eerdere herdenking.Vanuit Terneuzen werden ze naar Baarland gedirigeerd, over de Westerschelde, in landingsvaartuigen die Buffalo's werden genoemd.Vroeg in de ochtend, om tien voor vijf, landde de eerste Buffalo. Nog onbeschoten, want de Duitsers waren volkomen verrast. Het was een groot probleem om het oorlogsmaterieel aan land te krijgen. De Shermantanks konden niet tegen het steile dijktalud op en de genie moest er aan te pas komen. Met explosieven werd de kruin van de dijk geblazen, zodat de tanks erover konden komen.

Delische voetpad

Ondanks beschietingen en oorlogsgeweld, gingen de meeste koeienboeren in die vroege ochtenduren toch hun koeien melken. In het donker ontdekten de melkers hier en daar stille groepjes soldaten, die het dorp Baarland probeerden te bereiken. De boeren konden een bijdrage leveren aan een snelle actie door de bevrijders te wijzen op het bestaan van het Delische voetpad, de snelste weg naar het dorp, zonder Duitsers.

Verloren strijd

In Baarland waren maar weinig Duitsers. Degenen die er waren, hadden er al snel genoeg van een verloren strijd te vechten. Zonder al te veel tegenstand capituleerden ze. Op de morgen van de 26e oktober was Baarland dan ook al bevrijd, en het aantal slachtoffers bleef beperkt, in vergelijking tot wat er daarna gebeurde in andere dorpen.

Een hoge tol werd betaald door de familie Zandee, die door een granaatinslag aan de achterzijde van het huis drie slachtoffers te betreuren had. De vader was op slag dood en twee dochters bezweken later aan hun verwondingen.

De geallieerden richtten in de buurt van Baarland een noodhospitaal in. De gesneuvelde militairen werden aan de Delieweg begraven. Aan het eind van de dag hadden de geallieerden een bruggehoofd gevormd van 1,6 km diep en 4,8 km breed. Aan geallieerde kant sneuvelden zestig man en de Duitsers begroeven ongeveer tachtig mannen.

Uit voorzorg werd de burgerbevolking van Baarland geëvacueerd naar het bevrijde Zeeuws-Vlaanderen. Een beperkt aantal mannen bleef in Baarland achter, onder wie het gemeentepersoneel.

Op 27 oktober strekte het bruggehoofd zich uit van Hoedekenskerke tot Ellewoutsdijk. De opmars was niet meer te stuiten. Ellewoutsdijk, dat voortdurend in de beschietingen had gelegen, leed veel schade. Van de Nederlands hervormde kerk bleef niets over en ook tal van huizen waren compleet vernield.

Vanaf 28 oktober 1944 rukten de bevrijders steeds sneller op en ook de gealieerde troepen, die zich vanuit West-Brabant een weg door Zuid-Beveland hadden gevochten, stonden al aan het Kanaal door Zuid-Beveland. Op 29 oktober wisten de troepen contact met elkaar te maken en stonden ze in 's-Gravenpolder.

Hongerwinter

Goes werd diezelfde dag nog van de Duitse overheersing bevrijd. Deze stad werd in 1940 en passant bezet en in 1944 op dezelfde manier bevrijd.

Zeeland onder de Oosterschelde was nu wel vrij, maar de rest van Nederland moest de eindeloze en afschuwelijke hongerwinter nog meemaken.

Disclaimer: de verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze pagina ligt geheel bij de webmaster van DGB, CeeBee IT (eindredactie:C. van der Bliek).
Bronnen: pzc, gemeente Borsele, Omroep Zeeland, internet e.a.